Vorige week was het uitzonderlijk warm weer in Nederland. Helaas was het nog geen vakantie en moesten de meeste werknemers dus gewoon aan het werk. Meer geldt dat ook voor zzp’ers? In theorie kan een zzp’er makkelijker vrij nemen in vergelijking met een werknemer in loondienst. Gekko onderzocht de gegevens van bijna 80.000 ondernemers op haar platform om te kijken hoe een kleine ondernemer omgaat met de hitte.
Hittegolven komen niet vaak voor in Nederland
Hittegolven zijn nog steeds een zeldzaamheid in Nederland. In de periode vanaf 1950 waren er slechts 19 hittegolven in Nederland. Dat komt niet alleen omdat Nederland een koud kikkerlandje is, maar ook omdat de criteria voor een hittegolf uitzonderlijk streng zijn.
Volgens het KNMI moeten de temperatuur in de Bilt 5 dagen lang boven de 25 graden uitkomen en op 3 van die dagen zelfs boven de 30 graden. Ondanks de hitte van de afgelopen week was er dus geen sprake van een hittegolf in Nederland. Alleen lokaal kon men op sommige plekken, zoals in Limburg spreken van een hittegolf.
Warm weer in Nederland en het effect op de productiviteit
Toch is dankzij de klimaatverandering te verwachting dat we we steeds vaker te maken krijgen met langdurige periodes van uitzonderlijke warmte in Nederland. En dat heeft invloed op de productiviteit van werkende Nederlanders.
Een onderzoek uit 2018 van Harvard (zie hier een uittreksel van het onderzoek in the Guardian) toont aan dat werken in een warme omgeving mensen een stuk minder productief maakt. Bovendien worden er ook meer fouten maakt. Ook de vakbond is zich hiervan bewust en met het mooie weer heeft men zelfs een hitte calculator ter beschikking gesteld aan haar leden.
Foto Jaroslaw Kwoczala via Unsplash
Zijn ondernemers meer flexibel tijdens een hittegolf?
Als we de onderzoeken moeten geloven, kun je onder extreme warmte maar beter wat minder gaan werken. De meeste werknemers hebben echter geen keus, omdat ze werken voor een werkgever die bepaalt of je wel of niet vrij mag nemen.
De meeste werkgevers zullen werknemers niet zo snel vrije dagen geven met warm weer, omdat dit het bedrijf nou eenmaal geld kost. Nu zou je kunnen zeggen dat je een tropenrooster kunt instellen, maar ook dat kan lastig zijn. Sommige bedrijven zitten vast aan werktijden, vanwege productie, of omdat ze zaken doen met klanten die tijdens bepaalde tijden werken etc.
Voor ondernemers zou dat echter anders kunnen zijn. Zij zijn eigen baas en zouden in principe zelf hun uren en werk moeten kunnen indelen. Je zou dus verwachten dat deze groep bij extreem weer aanpassingen maakt in het werk. Tenslotte, één van de belangrijkste reden dat veel ondernemers gaan ondernemen, is de wens om flexibel te kunnen omgaan met werk.
Gekko onderzocht hoe actief zzp’ers zijn met uren registreren
Ondernemers zijn theoretisch dus meer flexibel als het gaat om werktijden. Onze verwachting is daarom dat zzp’ers bij zich bij warm weer aanpassen en minder gaan werken of op andere tijdstippen gaan werken.
Om onze hypothese te testen, hebben we data geanalyseerd van ondernemers op ons boekhoudplatform. Gekko biedt verschillende administratieve applicaties aan ondernemers in Nederland, zoals een bonnen scan app, rittenregistratie app, urenregistratie app, factuur applicatie, etc.
Voor ons onderzoek hebben we gekozen om de urenregistratie applicatie te analyseren. Hierin kunnen ondernemers hun gewerkte uren bijhouden voor hun eigen administratie. Ook kunnen ze de geregistreerde uren gemakkelijk doorfactureren aan hun klanten.
40% van de ondernemers op Gekko registreert uren
Van de bijna 80.000 gebruikers op Gekko, registreert bijna 40% zijn of haar gewerkte uren via onze uren applicatie. Zzp’ers kunnen onze urenregistratie app voor iOS en Android gratis downloaden in de app store of uren registreren via onze online urenregistratie applicatie.
Voor het onderzoek heeft Gekko de activiteiten van gebruikers in de uren applicatie geanonimiseerd. Hierbij houden we ons aan de Gekko gebruikersovereenkomst en de privacy statement, waarin staat dat geen persoonlijke gegevens van onze gebruikers mogen worden gedeeld zonder expliciete toestemming van de gebruiker. De gegevens uit dit onderzoek kunnen niet worden herleid tot individuele gebruikers.
Productiviteit: een hittegolf week versus een normale werkweek
Voor ons onderzoek hebben we gekeken hoe vaak gebruikers uren hebben geregistreerd in het systeem op een specifiek tijdstip. Vervolgens hebben we deze data vergeleken met gegevens uit weken waarin het weer ‘normaal’ was. Dat wil zeggen, gemiddeld niet meer dan 3 graden afwijking van de gemiddelde temperatuur volgens het KNMI.
Voor de vergelijkbare weken in dit onderzoek hebben we de gegevens gebruikt van de weken sinds 6 mei, waarbij we de weken waarin er schoolvakanties en vrije dagen waren niet hebben meegeteld.
Uitkomst: zzp’ers registreerden minder uren tijdens de hittegolf
Uit onze gegevens blijkt dat het gebruik van onze urenregistratie applicatie over het algemeen relatief stabiel is. Het aantal actieve gebruikers van de uren applicatie per week vertoont ongeveer een standaardafwijking van 2,47%.
Vorige week (24 t/m 28 juni 2019) zagen we echter behoorlijk grote afwijkingen ten opzichte van normaal (zie tabel hieronder). Vooral op maandag en woensdag waren er minder gebruikers die hun uren registreren op Gekko.
Opvallend is dat op dinsdag - de warmste dag van de week met een recordtemperatuur van 33,2 graden in de Bilt - de activiteit niet veel lager was dan normaal. Het verschil in activiteit op de uren applicatie ligt nog binnen de standaardafwijking 2,47% actieve gebruikers op een dag. Op vrijdag was het aantal gebruikers dat uren registreerde wel weer veel lager dan op een normale vrijdag. Terwijl het op vrijdag juist weer weer relatief mild weer was.
Fig 1. Verschil (%) in aantal actieve gebruikers op de uren applicatie van Gekko in een warme week versus een normale week
Zzp’ers passen activiteit aan op ‘brugdagen’ tijdens hittegolf week
Ons onderzoek laat zien dat ondernemers minder actief waren op onze uren applicatie tijdens de week van de hittegolf. Daarnaast lijkt het er op dat als de werkdag in de buurt van het weekend ligt, zzp’ers meer geneigd zijn een dagje vrij te nemen in een warme week.
Wellicht gebruiken ondernemers deze dagen als een soort ‘brugdag’ om de overgang van of naar het weekend te versoepelen. Waarom waren onze gebruikers op woensdag dan ook minder actief? Woensdagmiddag is traditioneel nog steeds de vrije dag voor schoolgaande kinderen. Misschien is dit voor ouders een goede reden om juist die dag vrij te nemen met het mooie weer.
Ondernemer werkt minder op hete maandag
Als we kijken naar het verloop van de activiteit van zzp’ers gedurende de dag, lijkt het erop dat gebruikers op andere tijdstippen actief zijn tijdens warm weer. Voor ons onderzoek vergeleken we de tijdstippen waarop gebruikers uren registreerde op de warmste dagen: maandag en dinsdag.
In de grafiek kun je zien dat tijdens een normale werkdag, de activiteit zich opbouwt tot 12 uur. Tijdens de lunch is er even een dip en vervolgens werkt men door tot ongeveer 5 uur. Daarna bouwt de werkdag zich weer snel af.
Afgelopen maandag (24 juni 2019), toen de temperatuur ruim boven de 30 graden was, zag men eenzelfde opbouw, maar was ook duidelijk zichtbaar dat na het middaguur de productiviteit veel minder was dan op een normale dag. Rond vijf uur ronde men het werk wel weer normaal af maar ook in de avonduren was men iets minder aan het werk dan normaal.
Grafiek 1. Activiteit van gebruikers op de uren applicatie van Gekko op maandag 24 juni 2019
Op dinsdag stopt zzp’er eerder met werken door hitte
Op dinsdag was er een ander patroon zichtbaar. In plaats van een dip na de middag, vond de piek van de activiteit iets eerder plaats. Rond 4 uur was de meeste activiteit op het netwerk. Vervolgens zakte de activiteit op onze uren applicatie volledig in. Dat is ruim een uur eerder dan normaal. In de avonduren zagen we dan wel weer wat verhoogde activiteit, meer dan op een normale dinsdag.
Grafiek 2. Activiteit van gebruikers op de uren applicatie van Gekko op dinsdag 25 juni 2019
Interpretatie van ons onderzoek: ondernemers bereiden zich voor op warme dagen
Het lijkt er dus op dat ondernemers tijdens warme dagen niet alleen minder werken, maar ook flexibeler met hun tijd omgaan. Maar tegelijkertijd valt op dat het verschil eigenlijk wel meevalt. De meeste ondernemers waren gewoon aan het werk.
Het lijkt er wel op dat er maandag meer werd vrij genomen. Misschien omdat ondernemers bij mooi weer er voor kiezen om een lang weekend vrij te nemen. Ook zagen we minder activiteit in de namiddag, wat zou kunnen betekenen dat zzp’ers iets eerder stoppen met werken op een hete dag.
Hoewel de activiteit op dinsdag weer normaal was, leken ondernemers ook op dinsdag eerder naar huis te gaan (was dit vanwege de hitte of vanwege het feit dat het nederlands dames elftal de kwartfinale van het WK speelden?).
Het mooie weer heeft mogelijk ook later in de week een effect op productiviteit
Het aantal gebruikers dat uren registreerde op Gekko in de hittegolf week was ook lager op woensdag en op vrijdag. Op deze dagen was het wel mooi weer, maar niet dusdanig warm dat je een daling in activiteit zou verwachten.
Het zou zo kunnen zijn dat het mooie weer eerder in de week ook invloed heeft op de activiteit van zzp’ers later in de week. Op woensdag was het weliswaar niet zo mooi als op dinsdag, maar misschien dachten ondernemers dat het alsnog een mooie dag zou zijn om vrij te nemen. Bijvoorbeeld om iets met de kinderen te doen die dan toch al vrij waren.
Dat gebruikers op vrijdag minder uren aan het registreren waren, zou te maken kunnen hebben met het feit dat zzp’ers op vrijdag eerder stopten met werken. Wellicht vanwege het mooie weekend dat in het verschiet lag. Zaterdag beloofde weer een tropische dag te worden met temperaturen boven de 30 graden. De gedachte aan de hitte eerder in de week zat er dus nog goed in.
Foto Etienne Girardet via Unsplash
Of zzp’ers flexibeler zijn dan werknemers in loondienst weten we niet zeker
Wat we niet hebben kunnen vergelijken in dit onderzoek, is hoe de activiteit van werknemers in loondienst was. Je zou je kunnen afvragen of je bij een onderzoek onder werknemers in loondienst niet vergelijkbare resultaten zou zien. Dus of een zzp’er nu daadwerkelijk flexibeler is dan een werknemer in loondienst tijdens warm weer, valt niet te concluderen.
Activiteit op Gekko is slechts een beperkte graadmeter voor productiviteit
Als laatste is het goed te realiseren dat de uitkomsten van dit onderzoek slechts een zeer beperkt beeld geven over hoe mensen daadwerkelijk omgaan met de hitte. Het is natuurlijk heel leuk dat we gemakkelijk gegevens kunnen vergelijken, maar het is goed om te realiseren dat ‘activiteit’ natuurlijk minder accuraat is dan daadwerkelijk gewerkte uren. Als men geen uren registreert, betekent dit niet automatisch dat men minder werkt. Misschien dat mensen pas later in de week uren registreren? Wij kunnen dat niet goed meten.
Wij pretenderen dan ook niet dat we hier aan zuiver wetenschappelijk onderzoek doen. Bij wetenschappelijk onderzoek zou je overigens al deze gegevens duidelijk moeten delen met de wereld zodat men onze resultaten kan controleren (dus, tabellen gegevens, exacte aantallen participanten, etc.).
Dat zou echter inhouden dat wij niet alleen bedrijfsgevoelige informatie moeten delen (hoeveel actieve gebruikers heeft Gekko precies), maar ook erg veel tijd moeten spenderen om al deze gegevens volledig te anonimiseren om zo de privacy van Gekko gebruikers te waarborgen.
Daarom hebben we er voor gekozen om dit beperkte onderzoek uit te voeren. Op deze manier kan men de conclusies van het onderzoek inzien, maar worden de gegevens van gebruikers wel beschermd.
