Ben je zwanger en heb je een eigen bedrijf? Dat kan praktische gevolgen hebben voor jezelf en jouw partner. Waarschijnlijk heb je minder tijd om je werk te doen en daar kan jouw bedrijf onder lijden. Dat maakt je kwetsbaar, maar gelukkig zijn er wel wat mogelijkheden. Zo kun je bijvoorbeeld een zwangerschaps- en bevallingsuitkering aanvragen voor zelfstandigen: de regeling Zelfstandige en Zwanger (ZEZ).
Zzp en zwanger: wat komt er op je af?
Zwanger zijn is zwaar, zeker als je dit moet combineren met een baan. Zwanger zijn als zelfstandige is echter nog veel zwaarder. Als ondernemer heb je veel meer verantwoordelijkheden en minder vangnetten dan wanneer je in loondienst werkt. Je verliest namelijk één van de belangrijkste manieren om geld te verdienen: jezelf. Dat heeft consequenties, omdat klanten nu eenmaal niet doorbetalen als je niet meer voor ze werkt.
Maar ook op de lange termijn kan zwangerschapsverlof gevolgen hebben. Je klanten rekenen namelijk op jouw diensten. Als je niet meer kan leveren, gaan je klanten wellicht op zoek naar een andere leverancier.
Hoe ga je met klanten om tijdens je zwangerschapsverlof?
Tijdens je zwangerschap krijg je mogelijk te maken met onvoorziene ongemakken. Je wordt misschien sneller ziek en moe. Je moet beter op jezelf passen en kunt minder goed stress verdragen. Allemaal zaken die volstrekt normaal zijn gezien je situatie maar waarvan een klant kan zeggen: “liever iemand anders”.
Hoewel opdrachtgevers niet mogen discrimineren over het feit dat je zwanger bent, mogen ze je wel op ieder moment laten gaan als ze dat beter uitkomt. Zonder opgave van redenen want je bent tenslotte zelfstandige.
We raden daarom aan om vanaf het begin open kaart te spelen met je klanten en voorzichtig te zijn met het aannemen van opdrachten. Leg uit hoe het zit met je zwangerschapsverlof en bespreek de wederzijdse verwachtingen. Dat is niet alleen voor je klant prettig, maar ook voor jezelf. Hiermee voorkom je dat je teveel hooi op je vork neemt en geen rust kan nemen als het nodig is. De meeste klanten zijn begripvol en houden rekening met jouw situatie. Bovendien stellen heel veel mensen het zeer op prijs dat je eerlijk en open tegen ze bent. Wellicht dat klanten je nu niet inhuren, maar een volgende keer zullen ze zeker aan je denken.
Uitkering voor zwangere zzp'ers om het inkomen te compenseren
Sinds 2008 komt een zelfstandige die zwanger is in aanmerking voor een uitkering van de overheid, de zogenaamde Zwanger En Zelfstandig (ZEZ uitkering). De ZEZ-regeling geldt voor alle ondernemers, dus niet alleen freelancers en éénpitters maar ook grotere ondernemers (zoals directeur-grootaandeelhouders) komen in aanmerking voor deze regeling.
De regeling houdt in dat je minimaal 16 weken lang recht hebt op een uitkering van maximaal het bruto minimumloon (dat is 1551,60 EUR in 2017). Deze uitkering gaat 6 tot 4 weken voor je uitgerekende bevallingsdatum in. Je mag zelf aangeven wanneer je de uitkering wilt laten ingaan, maar het is verstandig om hier zo snel mogelijk mee te starten. De uitkering krijg je namelijk altijd tot 10 weken na de daadwerkelijke bevallingsdatum. Dit houdt dus in dat je meer dan 16 weken uitgekeerd kan krijgen.
Wat schuift het nou precies die ZEZ-uitkering?
De ZEZ-uitkering wordt berekend aan de hand van het aantal uren dat je als zelfstandige hebt gewerkt voordat je met zwangerschapsverlof gaat. Heb je het afgelopen jaar als zelfstandige meer dan 1225 uur gewerkt? Dan krijg je de maximale ZEZ-uitkering. De maximale ZEZ-uitkering is even hoog als het minimumloon.
Heb je het afgelopen jaar als zelfstandige minder dan 1225 uur gewerkt? Dan is de hoogte van de ZEZ-uitkering afhankelijk van je inkomen in het jaar voordat je de uitkering ontvangt. Wanneer je het jaar voordat je de ZEZ-uitkering aanvraagt als meewerkend echtgenote of partner hebt gewerkt, wordt de ZEZ-uitkering berekend op basis van de winst die je partner het afgelopen jaar behaalde en jouw aandeel in deze winst. Je kunt dit allemaal nazoeken op de informatiepagina over ZEZ op de website van het UWV.
Ook als je een vrijwillige verzekering voor de Ziektewet hebt afgesloten bij het UWV, kun je recht hebben op een ZEZ-uitkering. Je krijgt dan alleen een ZEZ-uitkering als die hoger is dan het bedrag waarop je recht hebt op grond van jouw vrijwillige verzekering. Lees meer over de vrijwillige verzekering voor de Ziektewet op de website van het UWV.
Vraag op tijd een ZEZ-uitkering aan
Om in aanmerking voor een ZEZ- uitkering te komen moet je deze zelf aanvragen. Je kunt de ZEZ-uitkering aanvragen via de website van het UWV. Het aanvraagformulier dien je in samen met de aanslag inkomstenbelasting van het afgelopen belastingjaar en een zwangerschapsverklaring van je verloskundige, gynaecoloog of huisarts.
Aangezien je moet kunnen aantonen of je meer of minder dan 1225 uur hebt gewerkt, is het verstandig om een goede urenadministratie bij de houden. Dit kun je eenvoudig doen met het boekhoudprogramma van Gekko. Je kunt de aanvraag op zijn vroegst opsturen wanneer je 24 weken zwanger bent en tot uiterlijk 2 weken voor de ingangsdatum van je zwangerschapsverlof.
Sluit een arbeidsongeschiktheidsverzekering af
Je kunt ook een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) afsluiten. Met de AOV kun je als zzp’er een uitkering bij zwangerschap krijgen. Dit heeft geen invloed op de ZEZ-uitkering. Wel kan het zijn dat de verzekeraar de uitkering vermindert als je ook een ZEZ-uitkering ontvangt. Vraag dit na bij jouw verzekeraar. Wat als je tijdens de zwangerschap ziek wordt of complicaties krijgt tijdens de bevalling? Ook hier houdt een AOV rekening mee. Kijk goed in de polisvoorwaarden wat wel en niet verzekerd is.
Andere praktische tips
Er zijn nog een paar andere praktische tips die je kunnen helpen om met je bedrijf de zwangerschapsperiode goed door te komen. Zorg ervoor dat je goede algemene voorwaarden hanteert, waarin een regeling over overmacht is opgenomen.
Zorg daarnaast voor een goede buffer. Hoe groot de buffer moet zijn, is afhankelijk van de vraag van hoeveel je moet rondkomen. Maar aangezien de uitkering nooit hoger is dan het wettelijk bruto minimumloon, is het verstandig om een buffer op te bouwen. In ieder geval zo hoog dat je de levensstandaard die je gewend bent, kunt volhouden.
Mijn partner is zzp'er, krijgt hij ook compensatie?
Als je in loondienst bent en je partner bevalt van een kind, heb je sinds kort een week (5 werkdagen) wettelijk recht op vaderschapsverlof. Bovendien zijn er allerlei regelingen die stimuleren dat jonge vaders minder gaan werken zodat ze kunnen zorgen voor hun kinderen. Het ministerie van Sociale Zaken vindt het een wenselijke ontwikkeling dat het vaderschapsverlof nog verder wordt uitgebreid. Er zijn nu plannen om het vaderschapsverlof in 2020 uit te breiden naar vijf weken.
Je zou zeggen dat ook zelfstandige vaders in aanmerking komen voor steun vanuit de overheid. Ook zij gaan een periode in waarbij ze zich niet meer compleet kunnen focussen op hun bedrijf en dat is niet wenselijk. Helaas bestaan hier geen regelingen voor. Je moet als man zelf je verlof bekostigen en het werk regelen. En er zijn (voor zover wij kunnen inschatten) op dit moment ook geen plannen die hier verandering in zullen brengen.
Als je vader wordt, krijg je dus geen ondersteuning vanuit de overheid. Vind je dit unfair? Stuur dan je mening naar het ministerie van Sociale Zaken. Zo kun je jouw mening overbrengen naar beleidsmakers.
