Het kabinet wil een minimumtarief voor alle zzp’ers in Nederland invoeren. Die grens komt waarschijnlijk op 16 euro per uur. De bescherming van zzp’ers aan de onderkant van de arbeidsmarkt is al langer een onderwerp voor de Nederlandse overheid. Het aantal zzp’ers blijft groeien. Er zijn nu ruim 1,1 miljoen zzp’ers. Als zzp’er ben je kwetsbaar: opdrachtgevers huren je vaak tijdelijk in en deze samenwerking kan ieder moment stop gezet worden zodra je niet meer nodig bent.

Zzp’ers verdienen gemiddeld 37.000 euro

Iedereen kent de voor- en nadelen van het zzp-leven. Aan de ene kant heb je meer vrijheid en flexibiliteit, aan de andere kant is het hard werken om je salaris bij elkaar te verdienen. Je moet zelf achter de klanten aan en bent ook verantwoordelijk voor al je zekerheden zoals pensioen, arbeidsongeschiktheid etc. Ongeveer vier op de vijf zzp’ers is niet verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid.

Volgens het CBS bedroeg het gemiddelde jaarinkomen van een zzp’er in 2017 ongeveer 37 duizend euro. De mediaan ligt echter veel lager, op 26 duizend euro. Dit betekent dat de helft van de zzp’ers minder dan 26 duizend euro op jaarbasis verdient, maar ook dat de andere helft meer dan 26 duizend euro verdient. Het geeft aan dat er grote verschillen zijn in het inkomen dat zzp’ers verdienen met hun onderneming.

Laagste salaris voor zelfstandigen in horeca, cultuur, sport en recreatie

Het salaris van een zzp’er verschilt per branche. Zelfstandigen met het hoogste inkomen vindt je in de financiële dienstverlening, verhuur van en handel in onroerend goed en de specialistische zakelijke dienstverlening. Het minst verdienen zzp’ers in de horeca, cultuur, sport, recreatie en overige dienstverlening. In deze bedrijfstakken is het mediane jaarinkomen 17 duizend euro of nog lager. Hoeveel een zzp’er verdient hangt ook af van het aantal gewerkte uren, de ervaring en het beroepsniveau.

Minimum uurtarief van 16 euro per uur voor zzp’ers

De overheid is altijd al bezig geweest met de vraag hoe ze zzp'ers aan de onderkant van de arbeidsmarkt kunnen beschermen. Nu komt het kabinet dus met een minimum uurtarief van 16 euro per uur. Volgens het Kabinet zou dit uurtarief van 16 euro voldoende moeten zijn om van te leven en jezelf te verzekeren tegen bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid. Hierbij gaan ze uit van een zzp’er die 40 uur per week werkt, 46 weken per jaar en voor 67 procent declarabel is. De verwachting is dat dit minimum uurtarief zal worden ingevoerd in 2021. 

De nieuwe regelgeving zal ook de onderhandeling tussen zzp'er en opdrachtgever bevorderen. Als bijvoorbeeld achteraf blijkt dat er meer kosten en/of uren gemaakt zijn dan vooraf ingeschat en het tarief daardoor onder het minimumtarief uit komt, is de zakelijke opdrachtgever verplicht om bij te betalen. Dit geldt niet voor de particuliere opdrachtgever, omdat de overheid hierbij vertrouwt op de inschatting van de opdrachtnemer.

Ongeveer 85.000 zelfstandigen werkt onder het minimum uurtarief

Wat is nu de impact van deze nieuwe regeling? Ongeveer 85.000 zzp'ers werken nu onder het tarief van 16 euro per uur, blijkt uit onderzoek van het economisch onderzoeksbureau SEO (bron NOS). Volgens de vakbonden is er nog een veel grotere groep van 400.000 zzp’ers die in financiële nood zit (bron Salarisnet) 

Zelfstandigen met een laag uurtarief werken vooral bij bezorgdiensten, in de kunst, tuinbouw, thuiszorg of het personenvervoer. Velen van hen verdienen zelfs minder dan 10 euro per uur.

Vakbonden willen hoger minimumloon van 25 euro per uur

De volgende vraag is of 16 euro genoeg is om van te leven, zoals het Kabinet beweert. Van dit minimum salaris moet een zelfstandige vervolgens nog wel alle kosten aftrekken, zoals vervoer, eigen materiaal, verzekeringen en de pensioenopbouw.

Het CNV heeft aangegeven dat het minimumtarief om die reden minstens 25 euro zou moeten bedragen. In bepaalde sectoren, zoals de bouw, zou dit zelfs hoger moeten kunnen liggen. Ook linkse oppositiepartijen zijn het eens met een hoger minimumtarief.

De vraag is of een hoger minimumloon voor zzp’ers wordt geaccepteerd door Brussel. Volgens de Europese wet- en regelgeving moet een maat­regel noodzakelijk zijn, voor iedereen gelden en mag die niet doorschieten om het doel te bereiken. Een minimum uurtarief van 25 euro zal daardoor mogelijk moeilijk te verkopen zijn aan Brussel.

Meer papierwerk voor zelfstandige en opdrachtgever

Invoering van het minimumloon voor zzp’ers betekent ook dat er controle moet gaan komen op de naleving van deze regelgeving. Voor zowel opdrachtgever als zelfstandige neemt het papierwerk hiermee toe. Voordat je aan een klus begint, moet je namelijk een uren-en kostenoverzicht gaan maken en deze inschatting overleggen met je opdrachtgever.

Waarschijnlijk zal er meer worden gecontroleerd in de sectoren waar veel freelancers werken, zoals de media waar veel sprake is van schijnzelfstandigheid. Pas vanaf 2021 zal de hand­having worden aangescherpt. Tot die tijd zal de overheid alleen ernstige misstanden aanpakken.

Zelfstandigenverklaring voor uurtarief boven de 75 euro

Er komt waarschijnlijk ook een regeling voor de goed verdienende zzp'ers die kortdurende opdrachten doen (van minder dan een jaar) met een uurtarief boven de 75 euro. Hiervoor wil het Kabinet een zelfstandigenverklaring invoeren. Hiermee wil het kabinet ook opdrachtgevers de zekerheid geven dat er geen naheffingen komen.

De zelfstandigenverklaring gaat er voor zorgen dat de opdrachtgever vooraf gevrijwaard is voor de loonheffingen, werknemersverzekeringen, loondoorbetaling bij ziekte en betaling van pensioenpremies. 

Omdat het zowel voor opdrachtgevers als opdrachtnemers vaak niet duidelijk is of er sprake is van een dienstbetrekking, wordt er een webmodule geïntroduceerd. Hierin worden een aantal vragen gesteld en aan de hand van de antwoorden kan dan worden vastgesteld of er wel of geen dienstbetrekking is.