Veel ondernemers in Nederland zijn freelancers, experts die zichzelf verhuren aan bedrijven. Meestal is dat een prettig leven met veel vrije keuzemogelijkheid. Ondernemer maar toch ook de zekerheid dat jouw expertise gewild is.

En toch fantaseer je misschien wel eens over een startup met dat dat ene geweldige idee. Dat unieke idee dat de wereld gaat verbeteren of waar je heel veel geld mee gaat verdienen. Maar hoe weet je nou wat een goed startup idee is?

Je weet bij een startup nooit zeker of iets een goed idee is

Ik begin maar gelijk met de belangrijkste boodschap: hoeveel vragen je jezelf vooraf ook stelt, je zult pas echt weten of je startup idee goed is als je het hebt uitgeprobeerd.

Soms denk ik dat iets een heel goed idee is, terwijl achteraf blijkt dat niemand erop zit te wachten. Vaker nog hoor ik een idee waarvan ik me niet kan voorstellen dat het ooit wat kan worden. Zo heb ik me in het verleden negatief uitgelaten over Uber en kan ik me nog steeds niet voorstellen dat het iets gaat worden met Facebook.

Het feit is dat je nooit met zekerheid kan zeggen of je bedrijfsidee een succes zal worden zonder dat je het probeert. Pas als je succes hebt, kun je met zekerheid zeggen dat het een goed idee is. Ook wanneer je een eigen bedrijfs start en faalt, kan het nog steeds zo zijn dat het idee wel goed was, maar dat je het gewoon niet goed hebt uitgevoerd.

Natuurlijk kun je het idee dat je hebt wel onderwerpen aan een paar vragen die een inschatting geven over de levensvatbaarheid van je idee.

Welk probleem lost je bedrijfsidee op?

De eerste vraag die je jezelf kunt stellen is of je idee een probleem oplost. Als je aan een groep van vijf mensen vraagt of ze 10 goede startup ideeën kunnen bedenken, dan komen ze terug met 30 innovatieve ideeën. Het is namelijk niet zo moeilijk om in een brainstormsessie allerlei wilde ideeën te roepen die heel erg interessant en leuk lijken.

Wij hebben dit zelf ook wel eens geprobeerd in het Gekko team en binnen de kortste keren werden er allerlei exotische ideeën bedacht. Denk aan drones die andere drones rondom vliegvelden konden verjagen, tropische eilanden bouwen op prettige plekken in de zee voor toerisme, een website die kinderarbeid uit de wereld helpt etc.

De hamvraag is natuurlijk: zijn dit soort ideeën ook goede startup ideeën? Deze vraag is haast niet te beantwoorden. Daarom zullen veel mensen waarschijnlijk concluderen dat het alleen maar slechte ideeën zijn. Dat is misschien wat kort door de bocht.

Ik kan zeker beamen dat de meeste oplossingen die door ons team waren bedacht niet heel levensvatbaar leken. En toch waren er een paar innovatieve ideeën die nog niet zo gek waren. Een betere vraag die je jezelf kunt stellen is welk probleem jouw startup oplost.

Een eigen bedrijf starten: heb je het probleem zelf ervaren?

Met een startup idee dat een probleem oplost ben je er nog niet. Het is daarnaast ook belangrijk dat het probleem dat je wilt oplossen ook echt goed voelt. Nu klinkt dit zweverig maar dat is het niet.

Hiermee bedoel ik dat als je het probleem daadwerkelijk zelf hebt ervaren en hebt gevoeld wat voor een irritatie dat probleem opwekt, je redelijk goed kan inschatten hoe waardevol de oplossing is die je hebt bedacht.

Om dit verder te illustreren, neem ik één van de ideeën die ons team had bedacht tijdens de korte brainstorm sessie. Het probleem: drones in de buurt van vliegvelden vormen een gevaar voor de vliegveiligheid. In ieder geval, dat hebben we gelezen.

Bovendien hebben we ook gelezen dat er drones worden ontwikkeld die andere drones kunnen verjagen. Één plus één is twee en we hebben een startup idee voor de inzet van drones rondom vliegvelden om andere drones te verjagen.

Klinkt enigszins logisch, maar zit men hierop te wachten? Om eerlijk te zijn hadden we geen idee. We hebben het probleem nooit zelf meegemaakt. Laat staan dat we gevoeld hebben waarom dit een probleem is. Nogmaals, het kan zomaar zijn dat dit een goed idee is, maar wij hebben hier totaal geen gevoel bij.

Waarom airbnb een goed startup idee is

Een goed bedrijfsidee voel je. Neem bijvoorbeeld Airbnb. Het idee hiervoor ontstond omdat de oprichters moeite hadden om de huur te betalen in San Francisco. Beiden oprichters waren designers. Op een design congress kwamen ze heel veel mensen tegen die liepen te klagen over de uitverkochte hotelkamers.

Al snel zagen ze een match. Waarom geven we deze mensen niet tegen betaling een slaapplek in ons huis? Zij hebben een slaapplek en wij verlagen onze huur. Airbnb was geboren omdat de oprichters zelf hadden ervaren hoe vervelend het probleem was (geen geld voor huur) en hoe simpel de oplossing (een luchtbed verhuren aan mensen zonder slaapplek).

Willen mensen betalen voor jouw innovatieve ideeën?

Stel, je hebt echt een goed idee waarmee je een probleem oplost. Kun je anderen ook overtuigen van jouw idee en betalende klanten vinden voor jouw startup? Want uiteindelijk moet jouw startup niet alleen een mooi idee hebben maar ook daadwerkelijk klanten krijgen die betalen voor jouw oplossing. De beste bevestiging dat er interesse is in jouw product of dienst, is dat er klanten zijn die er voor betalen.

Nu hebben we een kip-en-eiprobleem. Want voordat je geld en tijd gaat investeren in jouw startup, wil je eigenlijk weten of jouw oplossing echt een probleem oplost voor klanten. Je moet dus eigenlijk voordat je begint, klanten hebben die jouw oplossing willen kopen.

Het probleem is dat klanten niet zozeer jouw idee willen kopen maar een daadwerkelijk product of dienst die de oplossing biedt. Om klanten te krijgen, moet je dus geld en tijd investeren om een dienst of product te ontwikkelen. Maar zonder klanten te hebben weet je niet of je geld en tijd moet investeren om deze dienst of product te ontwikkelen.

Durf mensen te vragen om te betalen voor jouw bedrijfsidee

Veel startups gaan daarom toch maar gewoon het product ontwikkelen en komen er dan vaak naderhand achter dat er eigenlijk helemaal geen markt is voor het product. Ze vragen zich af hoe dat kan. Ze hadden toch goed hun marktonderzoek gedaan? En alle mensen die ze spraken zeiden dat het een goed idee was! Nu lijkt al dat harde werken voor niets.

Dit gebeurt heel vaak en niet alleen bij startups. Veel investeringen in ontwikkelingen van nieuwe ideeën lijken heel mooi en worden vaak door veel mensen een warm hart toegedragen. Maar als puntje bij paaltje komt, worden al die mensen die eerst zo enthousiast waren, niet je klant.

Waarom worden ze geen klant? De reden is in 99% van de gevallen dat je de verkeerde vraag hebt gesteld toen je begon. Startende ondernemers en grotere bedrijven vragen namelijk bijna altijd wat men van hun nieuwe idee vindt en of men denkt dat het idee gaat aanslaan. Meestal vergeten ze te vragen of men ook daadwerkelijk wil gaan betalen voor jouw idee.

Hoe je een bedrijfsidee verkoopt zonder product

Of mensen gaan betalen voor je idee is dus een belangrijke vraag. Nog beter is als je klanten meteen vraagt om alvast voor je innovatie te betalen. Als mensen nu al willen betalen voor jouw bedrijfsidee, zonder dat je een product hebt, dan weet je pas zeker dat er echt een markt is voor jouw oplossing. Tenslotte, als jouw product of dienst een heel groot probleem oplost voor jouw potentiële klanten, dan vinden ze het toch niet erg om vooraf te betalen?

Dat klinkt moeilijk en dat is het ook. Maar tegelijkertijd zijn bijna alle succesvolle startups begonnen met één of meerdere klanten die al betaalden zonder dat er een product was. Bill Gates verkocht Windows aan IBM zonder dat het systeem bestond. En Kickstarter heeft er zelfs een heel business model omheen gebouwd.

Via Kickstarter ontvangen bedrijven geld zonder dat ze een product hebben. Natuurlijk is het niet zo makkelijk om een betalende klant te vinden als je nog geen product hebt. Maar het is wel de ultieme lakmoestest. Als het jou lukt om jouw idee te verkopen zonder product, dan moet er wel heel veel vraag zijn bij klanten.

Waarom een idee voor een startup niet uniek hoeft te zijn

Soms heb je een briljant idee. Zo briljant dat je je afvraagt waarom niemand anders het ooit heeft bedacht. Maar hoe ga je hiermee om? Na lang wikken en wegen neem je iemand in vertrouwen en vertelt het innovatieve idee waarmee jij multimiljonair gaat worden. En het eerste wat die persoon zeg is: “oh maar dat bestaat al lang!”

Zit nu niet bij de pakken neer, dit is niet erg. Sterker nog, het feit dat iemand anders jouw idee uitvoert, betekent alleen maar dat het waarschijnlijk een goed idee voor een startup is. De meeste ideeën zijn al eens eerder uitgevoerd.

Kijk maar eens naar Google. Voor Google überhaupt het levenslicht zag, was er al een internet zoekmachine die ruim 50% van alle zoekopdrachten op het internet verzorgde: Altavista. En voor Facebook had je Myspace. Nu zullen Mark Zuckerberg en Larry & Sergey waarschijnlijk nooit toegeven dat ze hun ideeën op andermans ideeën hebben gebaseerd. Maar wat maakt dat uit?

Een goed bedrijfsidee is al eens uitgevoerd

Onthoudt dat als iemand anders jouw idee uitvoert, het zeer waarschijnlijk een goed idee is. En er is geen regel die jou verbiedt om andermans idee te gebruiken. Je kan je afvragen hoe ethisch het is natuurlijk en misschien moet je even kijken of er geen intellectueel eigendom op zit.

Het is overigens bijna onmogelijk om aan te tonen dat je een idee van iemand anders hebt gebruikt. Daarom zijn veel Non Disclosure Agreements of patenten eigenlijk volstrekt nutteloos. Sterker nog, deze blog is gebaseerd op een stuk uit 2012 van Paul Graham, een Amerikaanse ondernemer die dit waarschijnlijk allemaal een stuk beter kan uitleggen. Maar als ik dat niet had verteld, waren de meeste van jullie daar nooit achter gekomen. En wat dan nog als je er wel wat achter gekomen?

3 vragen voor jouw bedrijfsidee

Wees dus niet bang dat je startup idee niet uniek genoeg is. Misschien is de kans van slagen van een startup wel veel groter als het idee al eens eerder is uitgevoerd. Je kunt van tevoren eigenlijk nooit weten of iets een goed idee is, totdat je het hebt uitgevoerd. Ondernemen is ook risico nemen, uitproberen, falen, opnieuw proberen en volhouden.

Als je toch iets meer zekerheid wilt hebben, kun je jezelf wel uitdagen om je idee te testen. Dus, heb jij een goed startup idee, vraag jezelf dan drie dingen af:

1. Voel ik zelf het probleem en zou ik echt blij zijn met de oplossing die ik biedt?

2. Zijn anderen bereid om mij vooraf al te betalen voor deze oplossing?

3. Zijn er misschien al anderen die dit idee hebben uitgevoerd?

Als het antwoord op deze drie vragen ‘ja’ is, dan heb je waarschijnlijk een goed idee te pakken. Komt jouw idee door deze ballotage, dan is het wellicht een idee om te gaan onderzoeken hoe je jouw droom tot realiteit kan maken.

Wij zijn erg nieuwsgirig naar jullie ideeen dus deel ze gerust via @getgekko.